Bảo quản nông sản sau thu hoạch là một khâu quan trọng, có ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng sản phẩm khi đưa ra thị trường tiêu thụ. Do đó, trong bài viết này Hi-Tech Container xin giới thiệu các phương pháp bảo quản nông sản sau thu hoạch hiệu quả để các bạn tham khảo.
Bảo quản nông sản là gì?
Nông sản sau khi được thu hoạch về, chúng dễ bị hỏng do ảnh hưởng của môi trường tự nhiên như nhiệt độ, độ ẩm và không khí không thích hợp. Do đó, bảo quản nông sản là phương pháp giúp duy trì chất lượng và hàm lượng dinh dưỡng của nông sản sau khi thu hoạch.
Mỗi loại nông sản có những đặc điểm sinh học riêng nên cần có các phương pháp bảo quản phù hợp. Bên cạnh đó, để lựa chọn phương pháp bảo quản nông sản thích hợp doanh nghiệp cũng cần xem xét đến điều kiện khí hậu của từng địa phương.
>>>Xem thêm: Bán container lạnh 40 feet
Công dụng của việc bảo quản nông sản
Các phương pháp bảo quản nông sản sau thu hoạch giúp giảm thiểu mức độ hao hụt về chất lượng và số lượng nông sản. Khi áp dụng các biện pháp bảo quản phù hợp, các vấn đề như sản phẩm hư hỏng, bị mọt phá hoại, nấm mốc, vi khuẩn xâm hại cũng như ảnh hưởng của môi trường sẽ được ngăn ngừa hiệu quả.
Điều này giúp các doanh nghiệp tránh tình trạng thiệt hại nông sản và đảm bảo năng suất trong quá trình vận chuyển phân phối. Đồng thời, chất lượng và dinh dưỡng nông sản được duy trì cho đến khi người tiêu dùng sử dụng.
Các phương pháp bảo quản nông sản
Dưới đây là các phương pháp bảo quản nông sản sau thu hoạch hiệu quả, phổ biến nhất hiện nay:
Bảo quản nông sản trạng thái kín
Thông gió tự nhiên
Có bốn điều kiện cơ bản để áp dụng thông gió tự nhiên trong kho bảo quản nông sản:
- Khí hậu: Khi thời tiết không mưa và không có sương mù, độ ẩm trong không khí sẽ tăng cao gây ảnh hưởng đến quá trình bảo quản.
- Nhiệt độ: Nhiệt độ của khu vực xuất hàng và kho đệm không được quá cao (trên 25 độ C) hoặc quá thấp (dưới 10 độ C). Khi mở cửa để thông gió, không khí nóng sẽ thấm vào và làm tăng nhiệt độ trong kho. Ngược lại, nếu nhiệt độ quá thấp, hơi lạnh từ bên ngoài có thể làm ngưng tụ ẩm trong kho.
- Điểm sương: Nhiệt độ đọng sương trong kho phải thấp hơn nhiệt độ bên ngoài. Nếu không, hơi nước trong không khí bên ngoài sẽ ngưng tụ lại trong kho gây hậu quả đến quá trình bảo quản.
- Thời gian mở cửa: Dựa trên kinh nghiệm từ việc theo dõi nhiều kho, thời gian tốt nhất để mở cửa thông gió là khoảng 8 – 9 giờ sáng và 17 – 18 giờ chiều. Khi có cơ hội để thông gió cần mở cửa theo hướng của gió thổi, sau đó mở cửa ở hai bên của kho, cuối cùng là mở cửa để cho không khí thoát ra ngoài.
>>>Xem thêm: Kích thước container lạnh
Thông gió tích cực
Cải thiện thông gió là phương pháp bảo quản nông sản hạt bằng cách sử dụng không khí để kích thích quá trình chín của hạt. Khi thông gió được thực hiện tích cực, nhiệt độ và độ ẩm trong kho sẽ giảm dần, đồng thời lượng không khí trong không gian giữa các hạt sẽ được cập nhật mà vẫn giữ nguyên chất lượng của chúng.
Máy quạt hoặc máy thổi không khí có công suất lớn thường được sử dụng trong phương pháp này. Tuy nhiên, việc sử dụng quạt nên được thực hiện khi độ ẩm ổn định và điều kiện không khí bên ngoài ổn định.
Cải thiện thông gió được coi là một trong các phương pháp bảo quản nông sản sau thu hoạch tốt nhất với chi phí thấp và được nhiều doanh nghiệp lựa chọn để áp dụng trong quá trình bảo quản.
Bảo quản nông sản kín
Phương pháp bảo quản kín giúp ngăn sản phẩm tiếp xúc với không khí, đảm bảo nông sản được bảo quản trong điều kiện an toàn.
Vì không khí chứa đến 20% oxy, khi nông sản tiếp xúc với lượng lớn không khí có thể gây ra quá trình oxy hóa, dẫn đến hỏng hóc. Để giảm thiểu hiện tượng này, người ta thường sử dụng gói hút oxy khi đóng gói nông sản giúp hạn chế khả năng phát triển của các vi khuẩn gây hại.
Có hai phương pháp để loại bỏ không khí và hơi ẩm:
- Sử dụng gói hút oxy, thường là hạt silicagel khi đóng gói nông sản.
- Một phương pháp khác là sử dụng kỹ thuật hút chân không để loại bỏ oxy và khí ẩm. Đây là biện pháp bảo quản kín giúp ức chế sự sinh trưởng và phát triển của các vi khuẩn có hại.
Bảo quản nông sản trạng thái lạnh
Phương pháp bảo quản nông sản sau thu hoạch ở trạng thái lạnh đã trở nên phổ biến đối với cộng đồng, trong đó việc sử dụng nhiệt độ để làm chậm quá trình chín giúp kéo dài thời gian bảo quản của sản phẩm. Không chỉ vậy, phương pháp này còn giúp giảm thiểu tổn thất trong quá trình vận chuyển.
Bảo quản bằng phương pháp lạnh
Bảo quản bằng phương pháp lạnh duy trì nhiệt độ của sản phẩm ở mức cao hơn một chút so với nhiệt độ làm đông của dung dịch tế bào, thường dao động từ 0 độ C đến 10 độ C. Trên cơ sở này, chất lượng của thực phẩm vẫn được bảo tồn với hàm lượng dinh dưỡng không bị ảnh hưởng do dung dịch tế bào không bị đông cứng.
Để thực hiện việc lưu trữ các mặt hàng nông sản bằng phương pháp bảo quản nông sản này, doanh nghiệp cần chú ý đến việc giảm độ ẩm của không khí trong khoảng lưu trữ.
Bảo quản bằng phương pháp đông lạnh
Bảo quản bằng phương pháp đông lạnh duy trì nhiệt độ của sản phẩm trong khoảng từ -10 độ C đến -30 độ C hoặc thậm chí thấp hơn. Điều này làm tê liệt vi sinh vật và ức chế khả năng sinh phát triển của chúng.
Có ba loại môi trường làm lạnh được sử dụng:
- Môi trường làm lạnh bằng khí: Sử dụng khí CO2 hoặc không khí để làm lạnh.
- Môi trường làm lạnh bằng rắn: Sử dụng hỗn hợp nước đá, muối và tuyết CO2 ở dạng khô.
- Môi trường làm lạnh bằng lỏng: Sử dụng các chất như CaCl2, NaCl, Etylen glycol và Propylene glycol tùy thuộc vào loại sản phẩm.
Rau củ quả sau khi thu hoạch được làm sạch và sau đó cấp đông, thường ở nhiệt độ 25 – 28 độ C. Sau khi cấp đông, sản phẩm được bảo quản ở nhiệt độ 15 – 18 độ C. Phương pháp này thường được áp dụng cho việc bảo quản các sản phẩm đóng hộp và trong ngành công nghiệp chế biến thực phẩm và được sử dụng rộng rãi.
Tuy nhiên, phương pháp bảo quản nông sản bằng đông lạnh cũng có nhược điểm là có thể làm thay đổi một số đặc tính của sản phẩm. Khi rã đông, đá thường tan chảy dễ gây mất mát chất dinh dưỡng và tạo điều kiện cho vi sinh vật xâm nhập dễ dàng.
Bảo quản nông sản bằng hóa học
Bảo quản nông sản sau thu hoạch bằng phương pháp hóa học là việc sử dụng các thuốc phòng trừ để bảo vệ chúng khỏi sự tổn thất, đồng thời đảm bảo an toàn cho sức khỏe con người và mang lại nhiều hiệu quả đáng kể. Phương pháp này giúp ngăn chặn sự tàn phá từ mọt, nấm mốc và sự ăn mòn nông sản.
Các loại hóa chất thường được sử dụng để bảo quản nông sản bao gồm: Cloropicrin, dicloroetan, bekaphot,…
Trong ngành công nghiệp thực phẩm, axit sorbic, sunfat khan, axit oxalic, axit benzoic và nhiều loại hóa chất khác thường được sử dụng để bảo quản rau quả.
Ngoài ra, một số hóa chất chống nảy mầm sớm như M-1 (a-naphthyl acetic methyl esters), MH (Maleic Acid Hydrazit), M-2 (anaphthyl estedimethyl acetic acid) được sử dụng phổ biến để bảo quản khoai tây, cà rốt, hành tây và các loại củ.
Các loại thuốc diệt nấm như T.M.T.D và các loại thuốc kháng khuẩn cũng thường được sử dụng để ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn gây hỏng trong quá trình bảo quản rau tươi và rau xanh.
Bảo quản nông sản trong khí quyển điều chỉnh
Phương pháp bảo quản nông sản bằng khí là một phương pháp rộng rãi được biết đến và áp dụng. Sau khi thu hoạch, nông sản tiếp tục trải qua quá trình chuyển hóa và mức độ này phụ thuộc vào lượng oxy có trong môi trường.
Tốc độ hoạt động của vi khuẩn giảm khi hàm lượng oxy giảm xuống. Vì vậy, việc bơm một lượng lớn khí trơ như nitơ hoặc CO2 vào môi trường bảo quản sẽ làm giảm sự phát triển của sinh vật.
Khí CO2 thường được sử dụng từ tuyết hoặc khí nén để bơm vào các thùng bảo quản kín. Mức độ CO2 từ 10% đến 12% được xem là lý tưởng. Nồng độ này giảm tốc độ chín của nông sản khoảng 2 – 3 lần so với việc bảo quản trong điều kiện thông thường.
Bảng nhiệt độ bảo quản nông sản trong kho lạnh
| Sản phẩm | Nhiệt độ bảo quản (°C) | Độ ẩm kho lạnh (%) | Thời gian tồn trữ |
| Bưởi | 0 – 5 | 85 | 1 – 2 tháng |
| Cam | 0.5 – 2 | 85 | 1 – 2 tháng |
| Chanh | 1 – 2 | 85 | 1 – 2 tháng |
| Chuối | 11.5 – 13.5 | 85 | 3 – 10 tuần |
| Dứa | 10 | 85 | 4 – 6 tháng |
| Đào | 0 – 1 | 85 – 90 | 4 – 6 tháng |
| Táo | 0 – 3 | 90 – 95 | 3 – 10 tháng |
| Cà rốt | 0 – 1 | 90 – 95 | 1 – 3 tháng |
| Dưa chuột | 0.3 – 4 | 90 | 5 tháng |
| Khoai tây | 3 – 10 | 85 – 90 | 6 – 9 tháng |
| Nấm tươi | 0 – 2 | 80 – 90 | 1 – 2 tuần |
| Su hào | -1 – 0.5 | 85 – 90 | 2 – 7 tuần |
| Hoa tươi | 1 – 3 | 85 – 90 | 1 – 2 tuần |
Tham khảo thêm:
- Kho lạnh bảo quản và phân loại
- Cách tính công suất tiêu thụ điện container lạnh, kho lạnh
- Cho thuê kho lạnh – Công ty cho thuê kho lạnh uy tín TP.HCM | Cập nhật báo giá 2024
- Làm kho lạnh container uy tín tại TP.HCM
Trên đây là những thông tin chi tiết về phương pháp bảo quản nông sản mà Hi-Tech Container muốn chia sẻ với bạn. Hy vọng rằng những thông tin này sẽ hữu ích cho bạn và đừng quên theo dõi Hi-Tech Container để cập nhật thêm nhiều thông tin hữu ích khác nhé.
